دیپ‌سیک: رکورد‌شکنی هوش مصنوعی چین در بازار جهانی
دیپ‌سیک (DeepSeek)، نامی که طی هفته‌های اخیر توجه جهانیان را به خود جلب کرده، اکنون به یکی از مهم‌ترین اخبار در حوزه فناوری تبدیل شده است. اپلیکیشن چت‌ربات این شرکت، موفق شد در صدر فهرست‌های فروشگاه اپل (Apple App Store) و گوگل‌پلی قرار گیرد و جایگاه ویژه‌ای را در میان ابزارهای هوش مصنوعی کسب کند.
اما دیپ‌سیک از کجا آغاز شد و چگونه توانست در این زمان کوتاه کانون توجه جهانی شود؟
دیپ‌سیک: هوش مصنوعی با رویکردی نوین
دیپ‌سیک یک آزمایشگاه تخصصی هوش مصنوعی است که در سال 2023 توسط شرکت سرمایه‌گذاری «های-فلایر کپیتال منیجمنت» (High-Flyer Capital Management) در چین تأسیس شد. این شرکت به‌عنوان یک صندوق پوشش ریسک (Hedge Fund) در سال 2019 فعالیت خود را آغاز کرد و با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های مالی، به موفقیت دست یافت.
مؤسس های-فلایر، لیانگ ونفنگ (Liang Wenfeng)، که در دوران دانشجویی خود در دانشگاه ژجیانگ به معاملات مالی علاقه‌مند شده بود، نقش مهمی در پایه‌گذاری استراتژی‌های هوش مصنوعی این شرکت ایفا کرد. دیپ‌سیک، که در ابتدا به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های این صندوق آغاز شد، در سال 2023 به یک شرکت مستقل تبدیل شد.
از همان ابتدا، دیپ‌سیک تصمیم گرفت زیرساخت‌های اختصاصی مرکز داده برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی خود ایجاد کند. اما همانند دیگر شرکت‌های هوش مصنوعی چینی، این شرکت نیز تحت تأثیر محدودیت‌های صادرات سخت‌افزاری ایالات متحده قرار گرفت. یکی از چالش‌های اخیر آن استفاده از تراشه‌های «Nvidia H800» به‌جای تراشه‌های قدرتمند‌تر «H100» بود که به شرکت‌های آمریکایی اختصاص دارد.
نسل جدید مدل‌های هوش مصنوعی
دیپ‌سیک اولین مدل‌های خود شامل «DeepSeek Coder»، «DeepSeek LLM» و «DeepSeek Chat» را در نوامبر 2023 معرفی کرد. اما آنچه باعث شهرت جهانی این شرکت شد، رونمایی از نسل دوم مدل‌های آن تحت عنوان «DeepSeek-V2» بود.
این مدل‌ها، که توانایی تجزیه‌وتحلیل متن و تصویر را داشتند، عملکردی چشمگیر در آزمون‌های معتبر هوش مصنوعی به نمایش گذاشتند. همچنین دیپ‌سیک توانست هزینه‌های عملیاتی این مدل‌ها را بسیار کاهش دهد و همین امر رقبا را به ارائه قیمت‌های پایین‌تر و حتی رایگان کردن برخی خدمات مجبور کرد.
روند نوآوری دیپ‌سیک در دسامبر 2024 با معرفی نسل سوم مدل‌های خود، یعنی «DeepSeek-V3»، ادامه یافت. این مدل‌ها در مقایسه با مدل‌های شناخته‌شده مانند GPT-4 و Llama، به‌ویژه در تست‌های داخلی، عملکرد بهتری داشتند.
مدل‌های استدلالی: انقلابی در دقت هوش مصنوعی
یکی از دستاوردهای برجسته دیپ‌سیک، مدل «DeepSeek R1» است که در ژانویه 2025 معرفی شد. این مدل به‌عنوان یک سیستم استدلالی طراحی شده است که توانایی خودکار بررسی صحت اطلاعات را دارد.
مدل‌های استدلالی معمولاً زمان بیشتری برای ارائه پاسخ نیاز دارند، اما خروجی آن‌ها در حوزه‌هایی مانند علوم، ریاضیات، و فیزیک بسیار دقیق‌تر است. با این حال، محدودیت‌هایی نیز وجود دارد، ازجمله سازگاری محتوای این مدل‌ها با ارزش‌های سیاسی و اجتماعی چین که توسط نهادهای نظارتی بررسی می‌شود.
چالش‌های دیپ‌سیک: موفقیت یا وابستگی؟
دیپ‌سیک به دلیل قیمت‌گذاری پایین محصولات خود و ارائه برخی خدمات رایگان، توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرده است. با وجود شک و تردیدهایی پیرامون ادعاهای کارآمدی اقتصادی این شرکت، مدل‌های دیپ‌سیک به محبوبیت بالایی در میان توسعه‌دهندگان رسیده‌اند.
برخی متخصصان معتقدند این موفقیت محصول یارانه‌های دولتی چین است، و شرکت‌هایی مانند OpenAI، دولت ایالات متحده را به اتخاذ سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر علیه دیپ‌سیک تشویق کرده‌اند. در همین راستا، دیپ‌سیک تاکنون از استفاده در دستگاه‌های دولتی آمریکا و برخی کشورها، ازجمله کره جنوبی و نیویورک، منع شده است.
آینده دیپ‌سیک: نوآوری یا تقابل؟
هرچند دیپ‌سیک با مدل‌های پیشرفته خود روند رشد صنعت هوش مصنوعی را به چالش کشیده است، آینده آن همچنان در سایه تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی قرار دارد. کارشناسان معتقدند دیپ‌سیک، با تمرکز بر توسعه تکنولوژی‌های کارآمد، می‌تواند مسیر جدیدی را برای رقابت بین‌المللی در حوزه هوش مصنوعی هموار کند.
این خبر بازتاب‌دهنده تحولاتی جذاب در حوزه فناوری است و به‌روزرسانی‌های آتی در این زمینه حتماً مشاهده خواهد شد.
منبع خبر: بینا ویرا | منتشر شده در 28 ژانویه 2025 | بروزرسانی‌های بعدی در انتظار انتشار