شرکت هوش مصنوعی xAI بهسرپرستی ایلان ماسک برنامهای برای احداث یک مزرعه خورشیدی کنار مرکز داده عظیم خود «Colossus» در ممفیس را به برنامهریزان شهری و شهرستانی اعلام کرد. طبق مدارک ارائهشده، این پروژه روی 88 هکتار (88 acres) در غرب و جنوب مرکز داده قرار میگیرد و برآورد میشود حدود 30 مگاوات برق تولید کند — رقمی که به گفته کارشناسان تنها حدود 10٪ از مصرف تخمینی این مرکز داده را پوشش خواهد داد.
این اعلان در شرایطی مطرح میشود که سازمانهای محیطزیستی، از جمله Southern Environmental Law Center (SELC)، xAI را به بهرهبرداری از بیش از 400 مگاوات توربین گاز طبیعی بدون مجوز متهم کردهاند. SELC و همکارانش با NAACP تاکید کردهاند که حداقل 35 توربین قادر به انتشار بیش از 2,000 تن آلودگی NOx (اکسیدهای نیتروژن) در سال بودهاند؛ آلایندههایی که به تشکیل مهدودی، تشدید بیماریهای تنفسی و افزایش خطر آسم کمک میکنند.
پیشینه نگرانیهای محلی و پژوهشی نیز قابل ملاحظه است: پژوهشگران دانشگاه تنسی در ناکسویل گزارش دادهاند که پس از آغاز عملیات xAI، غلظت اوج دیاکسید نیتروژن در مناطق اطراف مرکز داده تا 79٪ افزایش یافته است. ساکنان محله عمدتاً سیاهپوست بوکستاون از افزایش حملات آسم و مشکلات تنفسی خبر دادهاند و فعالان اجتماعی خواستار ارزیابی سلامت عمومی و پاسخگویی شرکت و نهادهای نظارتی شدهاند.
از سوی دیگر، xAI اعلام کرده که تا زمان تأمین برق پایدارتر، از توربینهای گاز استفاده خواهد کرد و مقامات محلی به این شرکت اجازه بهرهبرداری از 15 توربین را تا ژانویه 2027 دادهاند. همچنین گزارش شده که برای مرکز داده Colossus 2 در میسیسیپی نیز توربینهایی نصب شدهاند؛ تاکنون 59 دستگاه در محل وجود دارد و 18 دستگاه بهصورت موقتی طبقهبندی شدهاند که به گفته شرکت، تحت ردیابی مقرراتی قرار ندارند — خلأیی که نگرانیهای زیستمحیطی و حقوقی را تشدید میکند.
در چشمانداز انرژی پاک، xAI در سپتامبر اعلام کرد برنامهای برای ساخت یک مزرعه خورشیدی 100 مگاواتی همراه با 100 مگاوات باتریهای ذخیرهسازی شبکه دارد تا تامین برق 24/7 را هدف قرار دهد. توسعهدهنده این پروژه، Seven States Power Corporation، از وزارت کشاورزی ایالات متحده کمک مالی 439 میلیون دلاری دریافت کرده است که 414 میلیون دلار آن وامی بدون بهره است؛ کمکی که در بستر کاهش یا توقف برخی برنامههای حمایت مالی انرژی پاک در سالهای اخیر از سوی نهادهای فدرال، اهمیت ویژهای پیدا کرده است.
جمعبندی: برنامه مزرعه خورشیدی xAI گامی در جهت کاهش نسبی وابستگی به سوختهای فسیلی است اما قدرت تولید آن در مقایسه با نیاز بالای مراکز بزرگ آموزش مدلهای هوش مصنوعی اندک به نظر میرسد. همزمان مسائل مرتبط با انتشار آلایندهها، مجوزدهی توربینها و تأثیرات بهداشتی بر جوامع محلی، پروندهای پیچیده و در حال پیگیری حقوقی و نظارتی ایجاد کرده است. ادامه این ماجرا برای صنعت دیتاسنترهای هوش مصنوعی و سیاستگذاری انرژی شهری-فدرال اهمیت بالایی دارد.