انویدیا در حال آزمایش نرمافزاری برای ردیابی موقعیت جغرافیایی تراشههای هوش مصنوعی خود است
گزارشها حاکی از آن است که انویدیا نرمافزاری توسعه داده که میتواند محل قرارگیری تراشههای هوش مصنوعی این شرکت را تا سطح کشور تعیین کند. رویترز با استناد به منابع آگاه خبر داده که این فناوری «تأیید موقعیت» مبتنی بر پایش عملکرد محاسباتی و تحلیل تأخیرهای ارتباطی بین سرورها، میتواند سرنخهایی از محل جغرافیایی تراشه فراهم کند. بهگفته منابع، استفاده از این ابزار قراردادی و اختیاری خواهد بود و ابتدا برای خانواده تراشههای جدید Blackwell عرضه میشود.
زمینه این اقدام، افزایش گزارشها درباره قاچاق تراشههای انویدیا به چین و استفاده احتمالی از آنها در آموزش مدلهای بزرگ زبانی و هوش مصنوعی است. در چند روز اخیر ادعاهایی منتشر شده مبنی بر اینکه مدلهای DeepSeek در چین با بهرهگیری از تراشههای Blackwell قاچاق آموزش دیدهاند. انویدیا به این گزارشها واکنش نشان داده و به TechCrunch گفته است که تاکنون شواهد قابلقبول و تاییدشدهای از وقوع چنین «قاچاق سازمانیافته» یا ساخت و بازسازی مراکز داده بهمنظور فریب شرکت و شرکای تولیدکننده (OEM) دریافت نکرده است، اما بررسی هر سرنخی را دنبال میکند.
چرایی نیاز به «ردیابی موقعیت»: از چند جهت این قابلیت اهمیت دارد—اولاً وجود محدودیتها و کنترلهای صادراتی بینالمللی که نقل و انتقال برخی تراشههای پیشرفته را به مقاصد خاص محدود میکند؛ ثانیاً جلوگیری از استفاده غیرمجاز سختافزارهای پیشرفته در توسعه مدلهای هوش مصنوعی که میتواند ابعاد اخلاقی، امنیتی یا اقتصادی داشته باشد. روش پیشنهادی انویدیا مبتنی بر مقایسه عملکرد محاسباتی و اندازهگیری تأخیر شبکه است؛ چون تأخیرهای ارتباطی میتواند نشانهای از فاصله فیزیکی و مسیرهای ارتباطی بین سرورها باشد.
نکات تکمیلی و وضعیت فعلی: تحلیلها نشان میدهد حتی اگر قابلیت ردیابی مبتنی بر تأخیر شبکه بتواند تخمینی از محل ارائه دهد، محدودیتهای فنی و شبکهای و نیز استفاده از روشهای پیچیده برای پنهانسازی میتواند دقت آن را کاهش دهد. از سوی دیگر، اعلام انویدیا مبنی بر اختیاریبودن این گزینه میتواند واکنشهایی از سوی مشتریان و کاربران را در پی داشته باشد، بهخصوص در حوزههایی که حفظ حریم خصوصی و استقلال عملیاتی اهمیت دارد.
زمینه سیاسی و تجاری: این خبر همزمان با تصمیم اخیر دولت آمریکا مبنی بر صدور مجوز فروش برخی تراشههای H200 به مشتریان تأییدشده در چین منتشر شده است. نکته مهم این است که مجوزهای اخیر صرفاً مربوط به تراشههای نسل پیشین (H200) بوده و شامل خانواده Blackwell نشده است. بنابراین حساسیت نسبت به کنترل ورود تراشههای پیشرفته به بازارهای دارای محدودیت، همچنان بالا است.
جمعبندی: توسعه ابزارهای فنی برای ردیابی موقعیت تراشه میتواند گامی در جهت تقویت کنترلهای صادراتی و کاهش ریسک سوءاستفاده باشد، اما اثربخشی آن وابسته به نحوه پیادهسازی، مقیاسپذیری و تعامل با مشتریان است. در روزهای آینده احتمال انتشار جزئیات بیشتر از سوی انویدیا و بررسیهای مستقل وجود دارد که میتواند روشنکنندهتر باشد. بیواسطه یا غیرمستقیم، این موضوع نشاندهنده تعمیق تعامل میان مسائل فنی، تجاری و امنیتی در عصر هوش مصنوعی است.