عنوان: فرصت بزرگ گوگل در شخصیسازی هوش مصنوعی — کمکرسانیِ هوشمند یا نظارت پنهان؟
رُبی شِین، معاون محصول گوگل در بخش جستجو، در پادکست Limitless تأکید کرد یکی از بزرگترین فرصتهای شرکت در حوزه هوش مصنوعی، توانایی شناخت بهتر کاربران و ارائه پاسخهای کاملاً شخصیسازیشده است. اما همانقدر که شخصیسازی میتواند مفید و کارآمد باشد، ریسک تبدیل شدن آن به تجربهای شبیه نظارت و مزاحمت نیز وجود دارد.
چرا گوگل دنبال شخصیسازی است؟
شِین میگوید بسیاری از پرسشهایی که کاربران از هوش مصنوعی گوگل میپرسند، جنبه مشورتی یا توصیهای دارند؛ یعنی پاسخهای موضوعی و تا حدی ذهنی میتواند ارزش بیشتری ایجاد کند. ایده گوگل این است که با ترکیب دادههای مربوط به تعاملات کاربران در سرویسهای مختلف (مثل Gmail، Calendar، Drive، و سابقه مرور وب و مکانیابی) مدلهای هوش مصنوعی مانند Gemini بتوانند شناخت عمیقتری از ترجیحات فردی بهدست آورند و بر اساس آن پیشنهادها و پاسخهایی اختصاصیتر ارائه کنند.
نمونهای عملی از مزیت شخصیسازی
اگر سیستم متوجه شود که کاربری به برند یا محصول خاصی علاقه دارد، پاسخهای پیشنهادی میتوانند محصولات آن برند را در اولویت قرار دهند؛ امری که از نظر شِین «بسیار مفیدتر» از نمایش فهرست کلی پُرفروشها خواهد بود. همچنین گوگل بحث ارسال اعلانهای هوشمند (مثلاً اطلاع از کاهش قیمت کالایی که کاربر چند روز تحقیق کرده) را از راهکارهای اعمال شخصیسازی دانسته است.
مرز ظریف بین کمک و نفوذ
هر چه گوگل دادههای شخصیتر کاربران را به مدلهای AI وارد کند — شامل ایمیلها، اسناد، تصاویر، تاریخچه موقعیت و رفتار مرور — خط بین دستیار مفید و سامانهای مزاحمتر کمرنگتر میشود. برخلاف سرویسهای صرفاً انتخابی، در جهانی که هوش مصنوعی مرکز محصولات شود، اجتناب از جمعآوری داده ممکن است دشوارتر شود. نگرانی اصلی این است که شخصیسازی بیش از حد، بدون شفافیت و کنترل کاربر، تجربهای «غیرخواسته» و آزاردهنده بر جا بگذارد.
کنترلها و سیاستهای گوگل
گوگل میگوید کاربران میتوانند اپلیکیشنهایی را که Gemini برای غنیسازی دانش درباره آنها استفاده میکند از طریق تنظیمات «Connected Apps» مدیریت کنند. همچنین دادههایی که با Gemini به اشتراک گذاشته میشوند، مطابق با سیاست حفظ حریم خصوصی Gemini ذخیره و استفاده میشوند. این سیاست یادآور میشود که بعضی دادهها ممکن است توسط بازبینهای انسانی بررسی شوند و به کاربران توصیه میکند اطلاعات محرمانه را وارد نکنند.
چالشهای حقوقی و حریم خصوصی
با افزایش حجم دادههای واردشده به «کلانداده»های داخلی گوگل، مرزهای حفاظت از حریم خصوصی و تعریفِ اطلاعات «قابلاستفاده» توسط هوش مصنوعی پیچیدهتر میشود. حتی با وجود گزینههای کنترلی، بسیاری کاربران ممکن است ندانند چه مقدار از اطلاعاتشان برای شخصیسازی صرف میشود یا چگونه مورد استفاده قرار میگیرد.
راهکارها و انتظار از آینده
شِین اعلام کرده گوگل قصد دارد واضح نشان دهد چه زمانی پاسخها شخصیسازی شدهاند تا کاربر تفاوت بین محتوای عمومی و اختصاصی را بفهمد. شفافیت در نحوه استفاده از دادهها، ابزارهای ساده مدیریت و لغو اشتراک دادهها، و اطلاعرسانیهای هوشمند درباره استفاده از اطلاعات، از جمله مواردی هستند که میتوانند به ایجاد تعادل بین کارآمدی و حفظ حریم خصوصی کمک کنند.
جمعبندی
شخصیسازی هوش مصنوعی برای ارائه تجربههای کاربردیتر و مرتبطتر ظرفیت چشمگیری دارد، اما تحقق این وعده منوط به مدیریت مسئولانه دادهها و تضمین شفافیت برای کاربران است. اگر گوگل نتواند تعادل بین «شناخت دقیق کاربر» و «احترام به حریم خصوصی» را حفظ کند، آنچه میتواند تبدیل به یک دستیار منحصربهفرد شود، به تجربهای احساسبرانگیز و نفوذی بدل خواهد شد. کاربران در عین بهرهمندی از قابلیتهای جدید هوش مصنوعی باید آگاهانه تنظیمات حریم خصوصی و اپلیکیشنهای متصل را بازبینی کنند تا کنترل بیشتری بر دادههای شخصی خود داشته باشند.