OpenAI در روز دوشنبه رویداد سالانه توسعهدهندگان خود را برگزار کرد و در این مراسم نقشه راهی را برای یکپارچهسازی اپلیکیشنها در محیط ChatGPT رونمایی کرد؛ تحولی که میتواند شکل تجارت آنلاین و تجربه خرید کاربران را تغییر دهد. در دمو نشان داده شد که برنامههایی مانند Spotify و Figma بدون خروج از پنجره ChatGPT قابل فراخوانی یا کشف هستند؛ نمایشی از آنچه اینترنت «اولویتدار با هوش مصنوعی» ممکن است بهنظر برسد: رابطهایی که هم اطلاعات را جستوجو میکنند و هم فرمانها را اجرا مینمایند.
ویژگیهای کلیدی و چشمانداز تجاری
– ادغام اپلیکیشنها در ChatGPT: اپها بهعنوان بخش ظاهری (front-end) وارد اکوسیستم میشوند و توسعهدهندگان میتوانند رابط خدمات خود را مستقیماً در ChatGPT پیادهسازی کنند؛ این سازوکار مسیر را برای تراکنشهای درونچتی هموار میکند.
– زیرساخت پرداخت Instant Checkout: هفته گذشته OpenAI سیستم خرید یکمرحلهای «Instant Checkout» را عرضه کرد که بهعنوان زیرساخت پرداخت برای خریدهای موردی عمل میکند و فروشگاههایی که از Shopify، Etsy یا Stripe استفاده میکنند را پوشش میدهد.
– امکان درآمدزایی و مدل کسبوکاری: ترکیب اپها و زیرساخت پرداخت، OpenAI را در موقعیتی شبیه یک «اپاستور» قرار میدهد که میتواند بخشی از تراکنشها را بهعنوان کمیسیون دریافت کند. علاوه بر این، توانایی ChatGPT در پیشنهاد محصولات بر اساس دادههای کاربران، قدرت چانهزنی پلتفرم را نسبت به خردهفروشان افزایش میدهد.
نمونههای کاربردی و شرکای احتمالی
در اعلامیه راهاندازی، شرکتهایی همچون Uber، Expedia، Thumbtack، Instacart، DoorDash و Target بهعنوان شرکای احتمالی مطرح شدهاند. این یعنی کاربر میتواند از طریق ChatGPT تاکسی سفارش دهد، سفر رزرو کند، برای خدمات فنی تماس بگیرد یا مایحتاج فروشگاهی را تهیه کند. با اندکی توسعه بیشتر، ChatGPT میتواند تبدیل به درگاهی برای بخش بزرگی از هزینههای اختیاری کاربران شود.
رقابت و چشمانداز صنعت
این حرکت OpenAI بازار رقابت را فراتر از رقابت با گوگل و Anthropic میبرد و شرکتهایی مانند آمازون و والمارت را نیز وارد مسابقه میکند. گوگل نیز پروتکلی بهنام AP2 برای «agentic commerce» معرفی کرده که دامنه وسیعتری را هدف گرفته اما در حال حاضر از سرعت حرکت OpenAI عقبتر بهنظر میرسد. در همین حال، Adobe پیشبینی کرده فصل خرید تعطیلات امسال تحتتاثیر خریدهای پشتیبانیشده از هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت و Mastercard نیز «agentic commerce» را عرصهای رقابتی برای بخش مالی قلمداد کرده است.
چالشها و سوالات باز
– پذیرش کاربران: تاکنون کاربران تمایل زیادی به سیستمهای خرید عاملمحور نشان ندادهاند، اما این سیستمها هنوز در دسترس اکثریت قرار نگرفتهاند؛ چند ماه آینده زمان آزمایش واقعی خواهد بود.
– حریم خصوصی و شفافیت: استفاده از دادههای کاربری برای پیشنهاد محصول نگرانیهایی درباره حریم خصوصی و سوگیری الگوریتمی بهوجود میآورد که نیازمند چارچوبهای شفاف و مقررات مناسب است.
– رقابت تجاری و سهم پلتفرم: تعیین سهم درآمد، سیاستهای پرداخت و رقابت بین پلتفرمها (OpenAI vs. Amazon/Google) مسائل کلیدی برای خردهفروشان و توسعهدهندگان خواهد بود.
– پذیرش خردهفروشان و تغییرات تجاری: فروشندگان باید تصمیم بگیرند که چگونه در این اکوسیستم نوین حضور یابند و آیا حاضر به واگذاری بخشی از کنترل تجربه مشتری به چتباتها خواهند بود یا خیر.
جمعبندی
رویکرد OpenAI برای تبدیل ChatGPT به یک پلتفرم خرید و فروش مبتنی بر هوش مصنوعی، پتانسیل ایجاد یک جریان درآمدی جدید و تغییر بنیادین در نحوه تعامل کاربران با خدمات آنلاین را دارد. اما تحقق کامل این چشمانداز مستلزم حل مسائل فنی، حقوقی، تجاری و پذیرش عمومی است. در ماههای پیش رو، وقتی این قابلیتها برای کاربران عادی در دسترس قرار گیرند، میتوان بهتر قضاوت کرد که آیا ChatGPT میتواند به درگاه اصلی خرید آنلاین تبدیل شود یا خیر.