با توجه به تحولات چشمگیر در حوزه هوش مصنوعی، اخیراً نگرانی‌هایی درباره تأثیرات ایدئولوژیک و سانسور در مدل‌های هوش مصنوعی منتشر شده است. به‌ویژه، هنگامی که شرکت‌های چینی مانند DeepSeek و Alibaba به معرفی مدل‌های هوش مصنوعی خود پرداخته‌اند، محققان غربی به‌سرعت متوجه شدند که این مدل‌ها به نحوی از پاسخ به انتقادات سیاسی نسبت به حزب کمونیست چین خودداری می‌کنند. این موضوع موجب نگرانی‌های جدی درباره سانسور و جانب‌داری شده است.
مقامات آمریکایی این موضوع را تأیید کرده‌اند که ابزارهای مذکور به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که مطالب و نظرات پکن را بازتاب دهند، که می‌تواند باعث نگرانی در مورد غیرمستقل بودن و دقت این فناوری‌ها شود. در همین زمینه، مديران هوش مصنوعی آمریکایی، از جمله OpenAI، بر این باورند که این مسأله باید دلیلی برای پیشرفت سریع‌تر فن‌آوری‌های خود و کاهش مقررات باشد. به‌عقیده کریس لهان، مدیر امور جهانی OpenAI، این جدال بیانگر رقابت بین هوش مصنوعی دموکراتیک تحت رهبری ایالات متحده و هوش مصنوعی خودکامه چین است.
در ادامه، روز چهارشنبه رئیس‌جمهور پیشین ترامپ با امضای یک دستور اجرایی، از قراردادهای دولتی با مدل‌های هوش مصنوعی “غیر ایدئولوژیک” و “آگاهانه” جلوگیری کرد. این دستور به‌طور خاص به موضوعاتی از قبیل تنوع، برابری و شمولیت (DEI) می‌پردازد و آن را ایدئولوژی‌ای “مخرب و همه‌جا حاضر” می‌داند که می‌تواند کیفیت و دقت خروجی‌ها را مختل کند. به‌ویژه، در این دستور بر اطلاعات مرتبط با نژاد یا جنس، و همچنین نظریه نژادی انتقادی، نُرم‌های جنسیتی، و تبعیض‌های سیستمی تأکید شده است.
کارشناسان نسبت به اثرات منفی این دستور بر توسعه‌دهندگان هشدار می‌دهند؛ چرا که ممکن است آن‌ها تحت فشار باشند تا خروجی مدل‌ها و مجموعه داده‌ها را با خط‌مشی‌های کاخ سفید هماهنگ کنند تا تأمین مالی دولتی را به دست آورند. این دستور در روزی ارائه شد که کاخ سفید “برنامه عمل هوش مصنوعی” ترامپ را منتشر کرد که اولویت‌های ملی را از ریسک‌های اجتماعی به سمت ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی و تقویت امنیت ملی تغییر می‌دهد.
ترامپ در این رابطه گفت: “ما برای همیشه از شر این ایدئولوژی‌های غیرواقعی خلاص خواهیم شد.” با این حال، کارشناسان معتقدند که تعیین آنچه “بی‌طرف” و “عینی” محسوب می‌شود، یکی از چالش‌های اصلی این دستور است. به‌علاوه، ایدئولوژی دولت ترامپ نماینده افکار و ارزش‌های تمام آمریکایی‌ها نیست و وی همواره به دنبال کاهش بودجه برای برنامه‌های مرتبط با محیط زیست، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی بوده است.
تعاريف “جستجو برای حقیقت” و “بی‌طرفی ایدئولوژیک” در این دستور به شکل مبهمی مطرح شده‌اند و به شرکت‌های هوش مصنوعی فشار می‌آورد تا رفتارهای خود را بر اساس این تعاریف تنظیم کنند. در این راستا، OpenAI و دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری، قراردادهایی با وزارت دفاع امضا کرده‌اند تا تا سقف ۲۰۰ میلیون دلار برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی دریافت کنند.
با توجه به تمامی این تحولات، باید دید که آیا شرکت‌های بزرگ فناوری خواهند توانست به تدابیر جدید عمل کنند یا اینکه این تغییرات به فشارهایی بر سر توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی منجر خواهد شد. به بیان دیگر، درس‌های بسیاری از تحولات اخیر در زمینه هوش مصنوعی می‌تواند به‌عنوان فرصت‌هایی برای ایجاد بهبود در این حوزه تلقی شود، اما چالش‌های جدی نیز پیش روی آن قرار دارد.